تیمولوژی( ریشه یابی اسامی مکان های جغرافیائی) 2

گردآوری  گارگین فتائی

تیمولوژی و یا به تعبیر دقیق تر اتیمولوژیEtymology بیشتر به معنی ریشه یابی نام

مکانهای جغرافیایی و در وهلهء دوم به معنای ریشه یابی اسامی اشخاص معروف و یا خود یک اسم ، صرف نظر از شهرت فرد دارای آن می باشد .

در زیر تیمولوژی تعدادی از اسامی جغرافیایی را که از کتابهای گوناگون و بویژه کتاب ریشه یابی نام و پرچم کشورها نوشتهء رسول خیراندیش و سیاوش شایان انتشارات کویر چاپ چهارم 1375 گردآوری کرده ام برایتان می نویسم

لازم به ذکر است که تیمولوژی و ریشه یابی اسامی و مکان های جغرافیایی ، جنبهء نسبی داشته و نمی توان گفت که بیان ریشه ای خاص برای یک مکان جغرافیایی الزاماً باید تنها ریشه  لغوی یا جغرافیایی آن مکان باشد لذا ارائهء فهرست زیر به هیچ وجه به معنای تائید کامل آنها نیست و شما هم اگر در این موارد اطلاعاتی دارید می توانید در این وبلاگ ارائه دهید البته اگر امکان دارد حتی الامکان مستند و مبتنی بر یک نوشتهء معتبر باشد با تشکر

آبی جان                   پایتخت کشور ساحل عاج و به معنای من برگها را جرس می کردم

آتن                         پایتخت یونان و ماخوذ از آتنا دختر زئوس الهه دانش

آرژانتین                   دگرگون شدهء کلمهء اسپانیایی « آرخنتینا» به معنی

                             سرزمین نقره زیرا سرخ پوستان آن جا بر روی خود

                             زیورآلاتی از نقره می انداختند

آکسفورد                  گذرگاه گاوها و برابر با مفهوم یونانی بسفر

آلبانی                      ریشه در کلمهء آلب به معنی سفید دارد این منطقه خود

                             جزئی از امپراطوری بزرگ ایلیریا بوده است

آلبرت                      نام جزیره ای و به معنای نجیب زاده     

آلکساندر                  مدافع انسان

آلمان                       نام قبیله گوتیک آلمان

آلمریا-الحمرا             نام کاحی در اسپانیا ، سرخ به واسطه سرخی سنگهای داخل قصر

آمریکا                     ماخوذ از نام دریانورد فرانسوی به نام فلورانتین آمریکو وسپوس که کاشف واقعی  آمریکا بوده است

آمستردام                  پایتخت هلند و منسوب به سدّ آمستر

آناطولی                     نام فلاتی که ترکیهء کنونی در آن قرار دارد و به معنای شرق است

آنتاناناریو                 نام بندری در اقیانوسیه و به معنای هزار دهکده

آنکارا                      ماخوذ از آنکیزه-تیره ای از حیوانات دارای موهای بلند و نرم

آنگولا                     هنگام ورود پرتغالیها به آن جا پادشاه آنها  " نگولا"  نام

                             داشت پرتغالیها نام پادشاه آن را بر آن گذاشتند و به این

                             ترتیب آنگولا به معنی سرزمین نگولا است نام اصلی آن 

                             ندونگو بوده است

اتریش                     در قرون وسطی "نوریکوم"  نام داشت

اتیوپی                     چهره سوخته ، نام قدیم آن حبشه بوده ولی اتیوپی یک واژهء

                             یونانی است که یونانیان برای بیان اوصاف آفریقائیان

                             به کار می گرفتند

اردن                       در زبان عربی به معنی وسیلهء پالودن و یا نوعی ابریشم

                             است

اُرلئان                      امپراتور رم اُرلئانوس

اروگوئه                   ماخوذ از رود اروگوئه

اریتره                    نام کشوری در شاخ آفریقا و به معنای سرخ

اسپانیا                     نام قدیمی آن ایبری است که اکنون به شبه جزیره ای که

                             اسپانیا و پرتغال و کشور کوچک آندورا در آن قرار دارند

                             اطلاق می گردد  . با ورود فینیقیها نام این منطقه هیسپانیا

                             شد و همین کلمه است که امروزه به صورت دگرگون یافته

                             یعنی اسپانیا بر این منطقه اطلاق می شود در غرب این

                             کشور قوم واندالها بوده اند و سرزمینشان واندالوزیا نام

                             داشت و همین کلمه است که در متون عربی و اسلامی تبدیل

                            به  آندالوسیا یا اندلس شوده است نامهای دیگر کشور اسپانیا

                             سرزمین ماتادورها سرزمین گاوبازان

استر                       پسوند آخر شهرهای انگلیسی به معنی اردو مثل منچستر و وینچستر

استرالیا                    به لاتین می شود Terra Australis که به معنای

                             سرزمین جنوبی است زیرا در نیم کرهء جنوبی بوده و خود

                             قارهء جداگانه ای را تشکیل می دهد

استکهلم                  پایتخت سوئد و به معنای جزیره کوچک استک

اسلواکی                   قبلاً جزء کشور جکسلاواکی بوده منسوب به قوم اسلاو

اسلونی                    ماخوذ از قوم اسلاو

اکوادور                     نام قدیم آن کیتو بوده و به اسپانیایی به معنای استوا است

زیرا این کشور درست بر روی خط استوا در آمریکای مرکزی قرار دارد

الجزایر                     گفته می شود که با ورود سزار به این منطقه نام آن سزاره

                             شد و همین کلمه است که در زبان عربی تبدیل به الجزیره

                             شده که پایتخت الجزایر است ولی این اشتقاق چندان قابل

                             اطمینان به نظر نمی رسد

السالوادور                ورود اسپانیائیها به آن جا مصادف با سالروز تولد سالوادور

                             مقدس از بزرگان آئین کاتولیک بوده و به همین دلیل به یاد

                             آن روز نام آن را السالوادور گذاشتند نام قبلی آن کوستاکلان

                             به معنای سرزمین اشیاء گرانبها بوده است

امارات متحده عربی     نام قبلی آن راس مسندم و اکنون متشکل از هفت امارت

                             است

اندونزی                   یا اندونزیا به هلندی به معنای جزیرهء هندو است زیرا در

                             این جزیره نیز هندوها ساکن بوده اند و هلندیها آن را مدتی

                             تبدیل به مستعمرهء خود ساختند و نام آن تبدیل به جزایر

                             هند شرقی هلند شد

اندلس                     واندالس-واندالها ( رجوع شود به اسپانیا)

اوگاندا                     ماخوذ از پادشاهی بوگاندا

اولان باتور               پایتخت مغولستان و به معنای قهرمان سرخ

ایتالیا                       نام قدیم آن اوزونیا یعنی پسر ادیسهء یونانی بوده است

                             وجه اشتقاق یا تیمولوژی آن را دو گونه می دانند

                             1: ایتالوس که مردی ثروتمندد بوده است

                             2: اویتالوس که گاو فراری از دست هرکول در 12 خان

                             بوده است

ایرلند                      دو نوع اشتقاق برای آن قائلند

                             1: سرزمین قوم آیرها

                             2: سرزمین آریاها

ایسلند                     سرزمین یخها ایس همان آیس انگلیسی است

                             القاب دیگر سرزمین چشمه های آب گرم

                             سرزمین آتشفشان

باب المندب                نام تنگه ای بین یمن و آفریقا و به معنایدرِ شکواها

بادن بادن                 نام شهری در آلمان و به معنایحمام آب معدنی

بازیل-واسیلی            شب زنده دار

باکینگهام                  تجمع خانه های روستائی باکینگ

باربادوس                 ریشه در کلمهء باربادا به معنی انجیر دارد زیرا در این

                             سرزمین ، انجیر فراوان می روید

باهاما                      دریا در پائین ترین حد جزر

بحرین                     به معنی بین دو دریا  - نام قبلی آن سماهیج بوده که در

                             واقع معرّب میش ماهی فارسی است

برزیل                      کاشف این کشور ، دریانورد برزیلی پدرو کایرال است او

                             او در آنجا درخنی مشاهده کرد که چوب آن برای رنگرزی

                             استفاده می شد نام آن چوب ، پوبرازیل بود

بلژیک                     منسوب به قوم بلژ از سلت ها

بلغار                       احتمالاً دگرگون شده ولگا

برن                        پایتخت سوئیس و به آلمانی یعنی  خرس

برنارد                     دارای خوی خشن

بروکسل                   پایتخت بلژیک و به معنای زمین باتلاقی

برهما پوترا               نام رودی در هندوستان و به معنایپسر برهما

بریتانیا                     اقوام سلت که از شمال اروپا به انگلستان مهاجرت کردند دو

                             دو دسته بودند گریدلها که متشکل از ایرلندیها و

                             اسکاتلندیها بودند و بریتون ها که متشکل از انگلیسیها و

                             ویلزیها بودند پیته آس یونانی هنگام بازدید از این جزیره

                             نام آن را بریتانیک فِن سوی یعنی سرزمین مردم خال

                             کوبیده گذاشت زیرا بریتون ها برای محافظت خود از اقوام

                             دیگر، خود را خالکوبی می کردند

بلگراد                     پایتخت صربستان و به معنایشهرسفید

بمبئی                      تغییر شکل نام الههء مومبای توسط پرتغالیها

بنگلادش                  بنگال دژ

بنین                        ماخوذ از رود بنین که در نزدیکی این کشور است نام

                             قبلیش داهومی بوده است

بوتسوانا                  نام قوم

بورکینافاسو              به معنای سرزمین مردم نیکوکار( البته به زبان خودشان)

بوگوتا                     پایتخت کلمبیا و نام یکی از رهبران بومی آمریکا

بولیوی                    منسوب به سیمون بولیوار

بوینوس                   آیرس  پایتخت آرژانتین و به معنای هوای پاک

بیت لحم                   خانه نان

بیروت                     جمع واژه عبری بیر به معنی چاه

پاراگوئه                   منسوب به رودی به همین نام

پاریس                     از اقوام و قبایل گل

پرتغال                     دگرگون شده دو کلمهء پورتوکالسته به معنی بندر کالسته

پرل هاریور               نام بندری در آمریکا و به معنای بندر مرواریدها

پرو                        منسوب به رود پرو و لقب سرزمین قوم آند

پنوم پن                    پایتخت کامبوج و ماخوذ ازنام تپه ای است

پورتوریکو               متشکل از دو کلمهء پرتغالی پورتو به معنای بندر و ریکو

                             به معنای ثروتمند و جمعاً یعنی بندر ثروتمند نام انگلیسی آن

                             ریچموند است

پیونگ یانگ             پایتخت کره شمالی و به معنایصبح

تاشکند                     پایتخت ازبکستان و به معنای قلعهء سنگی

تاگار                       شهر

تانزانیا                     نام سابق آن تانگانیکا است که دریاچه ای به همین نام در

                             کنار آن است و همچنین ریشه در قوم تانگا دارد

تایلند                       به معنای سرزمین تای ها که از اقوام چینی هستند

                             نام دیگرش سرزمین هزار معبد است

تگزاس                    دوست

تگوسیگاپا                نزدیک خانه ارباب

تل آویو                             بهار

توکیو                      پایتخت شرقی

جاکارتا                     پایتخت اندونزی و به معنای محل پیروزی

چبل الطارق               در جنوب اسپانیا و شمال مراکش که هم اکنون متعلق به

                             انگلیس است جون در زمان حملهء اعراب به اسپانیا طارق

                             بن زیاد آن را فتح کرد لذا به جبل الطارق به معنای کوه

                             طارق معروف شد نام قبلیش ستونهای هرکول بوده است

جده                        مادربزرگ

چاد                         به معنای دریاچه زیرادریاچهء بزرگی در آن قرار دارد

چک                       کشوری که قبلاً جزء چکسلاواکی بود نام قومی به همین

                             اسم به محلی که وارد بسیاری از زبانهای دیگر هم شده به

                             خودشان چخیا گویند

چین                        ماخوذ از چه این است چه ، سلسلهء پادشاهی متعلق به

                             قرن سوم پیش از میلاد است ایرانیها و هندیها به این کشور

                             چین گویند خودشان نام آن را " تی ین هوا" به معنای زیر

                             آسمانها گویند زیرا چینیها به امپراطوران خود منشاء

                             آسمانی می دادند نام قدیمیتر آن " چونگ هوا" به معنای

                             مملکت میانی است زیرا چینیها سرزمین خود را در وسط

                             جهان می پنداشتند

داکا                        پایتخت بنگلادش و به معنای پنهان

داکار                       پایتخت سنگال و به معنای درخت تمبرهندی

دانمارک                   متشکل از دو کلمهء دان و مارک به معنای سرزمین قوم

                             دان . دانها از سوئد به دانمارک آمدند  نام قبلی آن ژوتلند

                             یا شوتلند به معنی سرزمین قوم شوت بوده شوتلندیها بعداً

                             به انگلستان مهاجرت کردند

داهومه                    نام قدیم بنین و به معنای داخل شکم-از الهه های محلی

دکن                        منطقه ای در هند و به سانسکریت دست راست

دوبلین                     پایتخت ایرلند و به معنای لنگرگاه سپاه

دوحه                      پایتخت قطر و به معنای خلیج کوچک

دورتموند                 مصب رود دورت

دوسلدورف               شهری در آلمان و ماخوذ از دهکده دوسل

دومینیکن                 دریانوردان اسپانیایی به یاد سنت دومینیک این نام را بر

                             آن نهادند

رانگون                    پایتخت کشور برمه و به معنایپایان دادن به حالت کشمکش

رباط                       پایتخت کشور مراکش و نام صومعه ای بوده است

رُن-راین                   نام رودی در اروپا و به معنای جریان اب تند

رودزیا                     سیسیل رودز استعمارگرکه این منطقه را تحت سلطهء خود

                             داشت هم اکنون این قسمت شامل دو کشور زیمبابوه و

                             زامبیا می گردد

ریاض                     پایتخت عربستان سعودی و به معنای باغها

ریچارد                    شاه خشن

ریکیاویک                  پایتخت ایسلند و به معنایپنجره ای که از آن بخار بلند می شود

ریودوژانیرو             نام شهری در برزیل و به معنای روز ژانویه

ریودولاپلاتا               نام شهری در برزیل و به معنای رودخانه نقره

زیمبابوه                   عمارت سنگی زیرا دارای معادن سنگ بوده است

سئول                     پایتخت کره جنوبی و به معنای  دشت

سالونیک                   نام شهری در یونان و منسوب بهتسالونیکی خواهر اسکندر

سان فرانسیسکو         فرانسوای مقدس

سانتا دومینیکو           یکشنبه مقدس

سانتیاگو                   سن ژاک یا یعقوب مقدس

سان مارینو               از بزرگان مسیحیت بوده که در آن سرزمین رفته و اولین

                             حکومت جمهوری جهان را تاسیس کرد

سری ناگار                نام شهری در کشمیر به معنای شهر سری

سریلانکا                   محترم و درخشان

سنگاپور                  شهرشیران

سنگال                     منسوب به قوم سِنِکا

سوازیلند                  منسوب به قوم سوازی

سودان                    مخفف بلادالسودان به معنی سرزمین سیاهان

سومالی                 نام قوم

سوئد                      منسوب به قوم سوئاز

سوئیس                   نام قدیم آن هِلوِتیا بوده انگلیسیها به آن شوازیلند گویند

سیدنی                     پایه گذار موسسات دارالتادیب در استرالیا(لرد سیدنی)

سیشل                     منسوب و مخفف کاشف آن موردوسیشل

سیلان                     سینهالی-شیر

شارل-کارل-چارلز       نر

شانگهای                  روی دریا

شی کوکو                 نام جزیره ایس در ژاپن و به معنای چهار سرزمین

شیلی                      سرزمین دوردست

صوفیه                    پایتخت بلغارستان و به معنای صوفیا-دانش و فرزانگی

غنا                         یک حکومت آفریقائی در قرون14و15

فرانکفورت                نام شهری در آلمان و به معنای گذرگاه فرانکها

فلیکس                     خوشبخت

فنلاند                      یا فینلاند یعنی سرزمین قوم فین

فیلیپین                     منسوب به فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا زیرا اسپانیائیا

                             آنجا را قبلاً به تصرف خود در آورده بودند

قبرس                      ماخوذ از کیپروس یونانی به معنی سرزمین مس زیرا  آنجا

                             محل استخراج مس بوده است

قطر                         قیر

کاترین-کاتارینا            شب زنده دار

کاراکاس                   پایتخت ونزوئلا و از قبائل بومی

کازابلانکا                  خانه سفید

کاستاریکا                 از نامهایی که کریستف کلمب به آن داد و متشکل از دو کلمه کاستا به معنای ساحل و ریکا به معنای ثروتمند و جمعاً یعنی ساحل ثروتمند

کالیفرنیا                   داغ مثل کوره

کامرون                    1: منسوب به کوه کامرون 2: میگوها

کانادا                       به سرخپوستی محلی ینی محل اجتماع

کپنهاگ                    پایتخ دانمارک و به معنای بندر تاجران

کره                        پادشاهی کوریو

کفرناحوم                  دهکدهء خواب

کلمبیا                      مقتبس از کریستف کلمب

کمبریج                    پل طاقی

کنگو                       نام قوم یاکنگو

کنیا                         منسوب به کوه کنیا

کوالالمپور                پایتخت مالزی و به معنای  پیوستگاه دو رود گل آلود

کومور                     کشوری در آفریقا و به معنای قمر

کیتو                        پایتخت اکوادور و از قبائل بومی

کیلیمانجارو               کوهی در آفریقا و ماخوذ ازکوه انجارو و آنجارو یک خدای محلی است

کیوتو                      شهری در ژاپن و به معنای پایتخت شرقی

گابون                      مصب رودخانه

گامبیا                      منسوب به رود گامبی

گنگ                       نام رودی در هند و به معنای جریان آب

گواتمالا                    زمین درختان

گوادالوپ                  جزیره ای در آمریکای مرکزی و به معنای آبهای زیبا

گینه                        یک پادشاهی قدیمی

لاپاز                        پایتخت بولیوی و به معنای صلح و آرامش

لاس وگاس               دشتها

لایپزیک                     نام شهری در آلمان و ماخوذ از درخت زیرقون

لائوس                     منسوب به قوم لائوس که یکی از شاخه های قوم تای است

لبنان                       لبن-شیر سفید

لسوتو                     نام قوم

لوس آنجلس              شهر فرشتگان

لوکزامبورگ           در دو معنی به کار می رود 1: متشکل از دو کلمه لوکزان که از دوک های اروپایی بوده و بورگ یعنی شهر و جمعاً  یعنی شهر لوکزان 2:دره کوچک

لهاسا                      پایتخت تبت و به معنای زمین خدایان

لهستان                    اقوام اسلاو در قرن ششم میلادی بین سه برادر تقسیم شدند که نام یکی از آنها لخ بود و نام سرزمین وی لخوانسا شد که همان لهستان است

لیسبون                    پایتخت پرتغال و به معنای       آلیسپو-شهراولین یا لنگرگاه خوب

لیختن اشتاین             از خاندانهای سلطنتی اتریش

لیما                         پایتخت رو و    نام رودخانه وسط شهر

مارتینیک                   نام جزیره ای در آمریکای مرکزی و به معنای گلها

مالدیو                     کشور در حنوب هند وبه سانسکریت حلقهء جزیره ها

مالزی                      ماله ای یعنی منسوب به قوم ماله

مالگاش                 نام قبلی و پرتغالیش سنت لارنس بوده ولی بر اثر مهاجرت زیاد مالائیها از آسیا به آن جا به مالگاش معروف شد

مالی                       یک حکومت آفریقائی در قرون 14و15

مانهایم                    تجمع خانه های روستائی مان

مراکش                    قبیله مور

مکزیک                     نام عدای مورد پرستش آزتک ها

ملبورن                    از نخست وزیران

موزامبیک        دگرگون شدهء موسی السامبیق که سازنده شهر است موگادیشو                                     پایتخت سسومالی و به معنای پاک

موناکو                    سکونت گاه راهبان

مونته نگرو              نام کشوری و به معنای کوه سیاه

مونرویا                    پایتخت لیبریا و منسوب به دولتمند آمریکائی جیمز مونرو

مونیخ-مونیکا            نام شهری در آلمان و به معنای زندگی رهبانی زیرا احتمالاً

                             سابقاً در آن جا دیر یا صومعه بوده است

میکرونزی                جزیره ای در اقیانوسیه و به معنای جزیرهء کوچک

ناپل                        شهری در ایتالیا و ماخود از کلمه یونانی نئوپلیس

نواکشوت                 بر روی چاه

نروژ                       منسوب به قوم نوردیک یا شماالی

نیاگارا                     رعدآسا

نیس                       به یونانی نیکه پیروزی

نیکاراگوا                  یکی از رهبران بومی

نیوکاسل                   کاسل اردوی لژیونهای رومی

واتیکان                    یکی از تپه های هقت گانهء شهر رم  دراصل رم بر روی هفت تپه بنا گردیده است

وانواتو                    کشوری در اقیانوسیه و به معنایزمین بیرون آمده از اب

ولادی وستک             بندری در روسیه و به معنای کسی که بر خاور زمین تسلط دارد

ولادیمیر                   کسی که بر جهان تسلط دارد

ونزونلا                    ونیز کوچک

ویت نام                   به چینی سرزمین آنسوی مرزهای جنوبی

وین تیان                  پایتخت لائوس و به معنای چوب و صندل

هائی تی                   کشوری در آمریکای مرکزی و به معنای زمین کوهستانی

هوانگهو                  رودی در چین و به معنای رودخانه زرد

هانوی                     پایتخت ویت نام و به معنای دلتای رود سرخ

هاوانا                      پایتخت کوبا و به معنای چمنزار

هلند                        1: درخت زار

                             2: ندرلند سرزمینهای پست یعنی پائین تر از سطح دریا

هندوراس                 اعماق

هنگ کنگ                بندر عطریات

هوکایدو                   جزیره دریای شمال

هونشو                    جزیره اصلی

هونولولو                 خلیج حفاظت شده

یانگ تسه کیانگ        رودی که اوج می گیرد

یمن                        سمت راست(نسبت به مکه)